1. Chọn giống
Chọn cây khỏe mạnh không sâu bệnh, có thể trồng bằng cây ghép có bầu đất hoặc cây rễ trần. Tiêu chuẩn cây giống: Cây con rễ trần tuổi từ 12 – 24 tháng, chiều cao cây từ 35 cm trở lên, đường kính gốc từ 0,6- 0,8 cm, đường kính cành ghép đo trên mắt ghép 2 cm từ 0,6- 0,7 cm. Cây không bị sâu bệnh, cụt ngọn hoặc chưa ra lộc non
2. Đất trồng, đào hố, bón lót
Mận có thể trồng ở nhiều loại đất, nhưng thích hợp nhất và cho năng suất cao ở đất màu mỡ có độ ẩm ở ven đồi, khe núi.
Đào hố có kích thước 60 x 60 x 60 cm hoặc 50 x 60 x 70 cm. Đào để riêng lớp đất mặt để cho xuống đáy hố. Bón mỗi hố 20 kg phân chuồng hoai + 0,2 kg lân super + 0,1 kg Kali clorua, trộn đều với đất và lấp đầy hố, sau 15- 30 ngày tiến hành trồng cây. Nếu đất có nhiều mối phải tiến hành xử lý diệt mối trước khi trồng.
Đất có độ dốc nhỏ hơn 7% hố trồng ngang bằng mặt đất, độ dốc lớn hơn hố trồng có thể thấp hơn mặt đất 10 – 20 cm.
3. Mật độ, khoảng cách
Trồng với khoảng cách sau: 4 – 5 m/cây. Mật độ 500 cây/ha – 625 cây/ha.
4. Thời vụ
Ở miền núi nên trồng cây vào vụ Xuân tháng 2, tháng 3 khi cây chưa lên lá và lộc
non để có tỷ lệ sống cao.
5. Kỹ thuật trồng
– Khi thời tiết thuận lợi thì đưa cây ra trồng, moi một hốc ở chính giữa hố, đặt cây vào hốc theo thế tự nhiên, lấp đất. (Chú ý không lấp kín vết ghép). Cắm cọc cố định cây buộc bằng nilon để tránh cây bị lay gốc. Dùng rơm, rạ hoặc cỏ khô tủ vào gốc để giữ ẩm cho cây. Tưới 10 – 15 lít nước cho mỗi gốc.
– Sau trồng tùy tình hình thời tiết, hai tháng đầu tiến hành tưới 1-2 lần/ 1 tuần. Thời kỳ cây chuẩn bị ra hoa cần giữ cho gốc cây khô ráo, thời kỳ mang quả cây cần nước để nuôi quả.
– Trồng bằng cây ghép chú ý loại bỏ các mầm mọc từ phía dưới mắt ghép, vì đó là mầm của gốc ghép, mọc ra cây đào thóc quả nhỏ.
6. Bón phân
Nhằm duy trì độ phì cho đất và dinh dưỡng cho cây. Lượng phân bón tăng dần theo tuổi cây và căn cứ vào năng suất quả. Tập trung bón vào giai đoạn cây có nhu cầu dinh dưỡng cao nhất. Lượng phân N, P, K cần chia ra bón 3 lần trong năm chủ yếu vào các tháng 3, tháng 7, tháng 11 hàng năm.
– Lượng phân bón (kg):
| Phân bón | Định mức/cây/năm | Lượng bón/ha/năm (500cây/ha) | ||
| Cây kiến thiết cơ bản | Cây cho thu hoạch | Cây kiến thiết cơ bản | Cây cho thu hoạch | |
| Đạm GAP | 0,3 | 0,5- 0,7 | 150 | 250- 350 |
| Fosfato | 0,5 | 0,7- 0,8 | 250 | 350- 400 |
| Fruit GAP | 0,2 | 0,3- 0,5 | 100 | 150- 250 |
– Thời điểm bón:
* Đối với cây thời kỳ kiến thiết cơ bản:
+ Lần 1 (tháng 3): Bón 70 % Fosfato (0,35 kg), 50 % đạm GAP (0,15 kg), 50 % Fruit Gap (0,1 kg) để cung cấp dinh dưỡng nuôi cành xuân, hoa, quả.
+ Lần 2 (tháng 7): Bón 15 % phân Fosfato (0,075 kg), 25 % Đạm GAP (0,075 kg), 25 % Fruit GAP (0,05 kg) để cây phục hồi sau vụ cho quả.
+ Lần 3 (tháng 11): Bón 15 % Fosfato (0,075 kg), 25 % Đạm GAP (0,075 kg), 25 % Fruit GAP (0,05 kg). Cung cấp dinh dưỡng cho cây trước khi ngủ đông, tăng tuổi thọ cho bộ lá, hạn chế lá rụng trước tuổi, hạn chế bệnh gỉ sắt.
* Đối với cây thời kỳ kinh doanh:
+ Lần 1 (tháng 3): Bón 70 % Fosfato, 50 % Đạm GAP, 50 % Fruit GAP để cung cấp dinh dưỡng nuôi cành xuân, hoa, quả. Tương đương 0,5- 0,56 kg Fosfato; 0,25- 0,35 kg Đạm GAP, 0,15- 0,25 kg Fruit GAP.
+ Lần 2 (tháng 7): Bón 15 % phân Fosfato, 25 % Đạm GAP, 25 % Fruit GAP để cây phục hồi sau vụ cho quả. Tương đương với 0,1- 0,12 kg Fosfato, 0,125- 0,175 kg Đạm GAP; 0,075- 0,125 kg Fruit GAP.
+ Lần 3 (tháng 11): Bón lượng phân còn lại với 15 % phân Fosfato, 25 % Đạm GAP, 25 %Fruit GAP. Tương đương với 0,1- 0,12 kg phân Fosfato; 0,125- 0,175 kg Đạm GAP, 0,075- 0,125 kg Fruit GAP. Cung cấp dinh dưỡng cho cây trước khi ngủ đông, tăng tuổi thọ cho bộ lá, hạn chế lá rụng trước tuổi, hạn chế bệnh gỉ sắt.
– Cách bón:
+ Bón phân chuồng: Cuốc hố xung quanh tán cây sâu 20 cm, rắc phân lấp đất.
+ Phân vô cơ: Gạt lớp cỏ tủ gốc rồi rắc phân trên mặt đất theo hình tán cây sau đó tưới nước, phủ lớp cỏ lên để phân bón thấm dần xuống đất và tránh sự bốc hơi gây thất thoát phân bón.
7. Chăm sóc
a. Tưới nước
Sau trồng tuỳ tình hình thời tiết, hai tháng đầu tiến hành tưới 1- 2lần/1tuần. Thời kỳ cây chuẩn bị ra hoa cần giữ cho gốc cây khô ráo, thời kỳ mang quả, cây cần nước để nuôi quả. Tùy theo thời tiết từng năm để điều chỉnh số lần tưới, tuy nhiên mận Tam Hoa cũng như cây ăn quả khác là không chịu được úng.
b. Làm cỏ
Tiến hành làm cỏ thường xuyên để tránh cạnh tranh dinh dưỡng với cây mận, đồng thời không để chỗ cho sâu, bệnh trú ngụ. Thông thường làm cỏ 6-7 lần/năm, không nên để cỏ có hoa rồi mới phát vì hạt cỏ dễ dàng phát tán trong vườn. Tiến hành nhổ cỏ gốc thường xuyên.
Thời kỳ cây chưa khép tán có thể trồng một số cây họ đậu giữa các hàng cây để cải tạo đất, hạn chế xói mòn đất.
c. Đốn tỉa:
Đốn tạo hình: Đốn tạo cho cây phát triển theo dạng hình phễu. Mục đích của tao tán cây hình phễu là giữ lại từ 3-4 cành chính xuất phát từ một điểm của thân chính cách mặt đất khoảng 45 cm Những cành chính này luôn tạo thành một góc sao cho trung tâm của cây mở ra, cành phân bố đều các phía. quả được mọc từ các cành bên và cành chính này.
- Đốn tỉa cây trong thời kỳ kiến thiết cơ bản
* Giai đoạn 1. Sau khi trồng
Chỉ tiến hành đốn tỉa khi cây đã mọc tốt. Chọn 3 hoặc 4 chồi mọc xung quanh thân chính cách mặt đất khoảng 45 cm, cắt bỏ thân chính phía trên các cành đã chọn. Nếu các chồi trên cây đã quá cao thì cắt ngang khoảng 40- 50 cm và chờ để chọn những chồi mới mọc ra ở dưới vết cắt đó.
* Giai đoạn 2: Sau trồng 6 tháng
Thường xuyên bấm ngọn những cành sinh trưởng sinh dưỡng mạnh ra phía ngoài để đảm bảo các cành mọc thành góc 45 0. Trong điều kiện đủ dinh dưỡng và nước thì sau trồng 6 tháng cây cao khoảng 1,5 m. Những cành chính có thể được cắt ở chỗ có 2 chồi sinh dưỡng mọc hướng ra phía ngoài cao trên 1 m so với mặt đất. Việc đốn tỉa này sẽ kích thích sự phát triển của 2 cành từ 1 cành chính để tạo ra 6 hoặc 8 cành chính trên 1 cây.
* Giai đoạn 3: Sau trồng 12 tháng đến 3 năm:
Tiến hành đốn tỉa cho những cây cho thu hoạch.
- Đốn tỉa các cây đang cho thu hoạch
Các cây đang cho thu hoạch cần đốn tỉa để tạo sự cân bằng giữa quả và sự phục hồi của các chồi bên để duy trì và tăng năng suất quả năm sau. Đốn tỉa phải đạt được yêu cầu: Giữ được kích thước của cây theo yêu cầu quản lý; Cho phép ánh sáng, thuốc BVTV… phun tới được tất cả các phần của cây; Kích thích được sinh trưởng, phát triển của cây trong mùa xuân, mùa hè, ra các cành cho quả mới cho mùa sau; Đốn tỉa các cành cho quả dư thừa trong mùa đông.
Tiến hành đốn tỉa 3 lần trong năm:
*Tỉa cành mùa xuân:
Với mục đích để cho ánh sánh chiếu đều vào các quả nên chỉ tỉa nhẹ để mở tán bằng cách cắt bỏ các cành sinh trưởng mạnh từ các cành trung tâm của cây và tất cả các cành vượt có góc mọc lớn hơn 450
*Tỉa cành mùa hè:
Thường được tiến hành sau thu hoạch 2 – 3 tuần. Mục đích của kỳ tỉa cành này là tạo cho ánh sáng đến được đều khắp tán cây và dừng sự sinh trưởng sinh dưỡng dư thừa tạo tiền đề cho phân hóa mầm hoa của năm sau. Không đốn tỉa nặng trong thời gian này.
Tiến hành cắt bỏ những cành mọc thẳng ở giữa thân cây để cho cây thông thoáng tạo điều kiện cho những mầm mới mọc có thời gian tích luỹ chất dinh dưỡng, phân hoá mầm hoa trước màu đông. Cắt bỏ phần cành ngay phía trên mắt mầm và chú ý không nên đốn quá đâu làm cho cây bị tổn thương và suy yếu.
* Tỉa cành mùa đông:
Mục đích của tỉa cành mùa đông là loại bỏ những cành cho quả đã hoá gỗ trong mùa xuân, mùa hè… và tạo điều kiện để tỉa quả tốt hơn. Tỉa cành mùa đông phải tiến hành vào lúc trời còn lạnh cây còn đang ở trong giai đoạn nghủ nghỉ
Loại bỏ những cành vô hiệu, những cành quá yếu. Tỉa cành mọc chụm phía trong tán cây. Tỉa bớt chỉ giữ lại những cành 1 năm cách nhau khoảng 30 cm, loại bỏ những cành mọc thấp hơn 50 cm. Cắt bỏ một phần đầu cành ngay phía trên mắt mầm, cắt ngọn các cành bên dài quá 40 cm.
- Tỉa quả:
Tiến hành tỉa quả khi quả có đường kính 0,5 – 1 cm và kết thúc tỉa trước khi hạt cứng. Tỉa tạo khoảng cách giữa các quả từ 5-7 cm. Tỉa bằng biện pháp thủ công.
8. Phòng trừ sâu bệnh
Một số sâu, bệnh hại chính:
a. Bệnh chẩy gôm
Thường xuất hiện khi bị sâu đục thân hoặc bị các vết thương cơ giới ở thân, cành.
Phòng trừ bằng cách: phòng trừ kịp thời sâu đục thân, khi đốn phải dùng dao sắc, cưa để vết thương chóng lành, khi cây bị bệnh dùng nước vôi để quét vào vết bệnh, hàng năm sau thu họach quả phải làm vệ sinh gốc cây và quét vôi gốc.
b. Bệnh khô cành Bệnh do vi khuẩn gây ra làm cho các cành mận khô và làm cho lá, quả ở các cành bị bệnh héo. Bệnh làm giảm năng suất và chất lượng của quả. Phòng trừ bằng cách: vệ sinh vườn, cắt tỉa để thông thoáng.
c. Sâu đục thân, đục cành Sâu đục thân, đục cành là sâu non của các loại xén tóc, đục vào thân cây, cành, thỉnh thoảng đùn mùn ra làm cho cành bị héo, quả nhỏ, rụng, khi bị nặng có thể làm cho chết cả cây.
Cách phòng trừ: bắt xén tóc, cắt bỏ và tiêu hủy những ngọn cành bị héo trong vụ Xuân. Dùng dây thép nhỏ, tay mây để chọc chết sâu hoặc bắt sâu non, dùng bông tẩm thuốc bảo vệ thực vật bịt vào lỗ sâu đục, phun các loại thuốc bảo vệ thực vật để diệt trứng sâu…
9. Thu hoạch quả
Thu hoạch quả khi vỏ quả đã chuyển màu theo đặc điểm của giống và thịt quả đã chuyển ngọt, quả còn rắn, chắc. Không nên thu quả khi đã chín mềm trên cây dễ bị dậpnát, khó bảo quản, vận chuyển.
Nguồn tham khảo: Viện cây giống Trung ương và một số trang nguồn Internet Tags: mận
